Inspekcja nadzoru budowlanego kontroluje przestrzeganie i stosowanie przepisów prawa budowlanego w trakcie realizacji budowy, ale na co dzień zajmuje się także sprawami związanymi z badaniem przyczyn katastrof budowalnych, przypadkami samowoli budowlanej, wydawaniem pozwoleń na użytkowanie obiektów budowlanych i wieloma innymi kwestiami związanymi z zadaniami budowlanymi. Zadania nadzoru budowlanego są wykonywane kolejno przez powiatowego, wojewódzkiego oraz głównego inspektora nadzoru budowlanego, w zależności od charakteru prowadzonej sprawy. Co konkretnie może kontrolować inspekcja nadzoru budowlanego i jakie konsekwencje mogą wiązać się z taką kontrolą?
Czym jest inspekcja budowlana i kto ją sprawuje?
Inspektor nadzoru budowlanego pełni rolę jednostki, która będzie weryfikowała powstające inwestycje pod kątem każdej możliwej nieprawidłowości oraz narzucała podjęcie działań, dzięki którym nowe oraz istniejące już budynki będą spełniały wszystkie wymagania prawa budowlanego. Inspekcja nadzoru budowlanego nie ma utrudniać powstawania nowych inwestycji – jej zadaniem jest zagwarantowanie, że powstające domy, budynki przemysłowe czy budynki użyteczności publicznej nie będą budziły zastrzeżeń w zakresie stanu technicznego i będą bezpieczne do użytkowania zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz przedstawionymi projektami budowlanymi.
Zadania nadzoru budowlanego wykonywane są przez inspektorów na szczeblu powiatowym, wojewódzkim oraz przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Każda sprawa w zakresie nieruchomości rozpoczyna się od szczebla powiatowego, na którym można zgłosić zakończenie własnej inwestycji lub wątpliwości w związku z budową w okolicy, w tym także samowolę budowlaną, prowadzenie robót zagrażających bezpieczeństwu czy pogorszenie się stanu obiektu. Zakres kompetencji wyższych instancji inspekcji nadzoru budowlanego wynika z obowiązujących przepisów ustawy Prawo budowlane.
Co jest kontrolowane przez inspekcję nadzoru budowlanego?
Kontrole inspekcji nadzoru budowlanego są konieczne, jeśli inwestycja wymaga pozwolenia na użytkowanie lub jeśli obowiązek przeprowadzenia takiej kontroli wynika z obowiązujących przepisów prawa. W przeciwnym wypadku kontrole przeprowadzane są najczęściej na podstawie:
- złożonych skarg w zakresie nieprawidłowego lub niebezpiecznego użytkowania budynku,
- korzystania z budynku niedopuszczonego do użytku,
- dopuszczenia się samowoli budowlanej.
Zakres kontroli będzie zależny od powodu, dla jakiego ta jest przeprowadzana, jednak w większości przypadków obejmuje ocenę zgodności obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania terenu oraz ocenę zgodności z projektem architektoniczno-budowlanym. W szczególności, inspekcja nadzoru budowlanego sprawdzi:
- czy budowla ma prawidłowe rozmiary względem przedłożonego projektu,
- czy wszystkie widoczne elementy nośne zostały wykonane zgodnie z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa,
- czy zasadnicze elementy wyposażenia budowlano-instalacyjnego pozwalają na użytkowanie obiektu zgodnie z przeznaczeniem,
- czy zapewnione zostały warunki niezbędne do korzystania z obiektu przez osoby niepełnosprawne i starsze, jeśli jest to obiekt użyteczności publicznej lub budynek wielorodzinny.
Inspekcja nadzoru budowlanego weryfikuje także czy zostały użyte odpowiednie materiały i wyroby budowlane istotne dla bezpieczeństwa konstrukcji i bezpieczeństwa pożarowego oraz czy teren budowy został właściwie uporządkowany przed oddaniem nieruchomości do użytku. Jeśli sprawa kontroli dotyczy rozbiórki, inspekcja nadzoru budowlanego zweryfikuje czy rozbiórka została wykonana właściwie, a obiekt został zabezpieczony zgodnie z ustalonymi terminami.
Wynik kontroli inspekcji nadzoru budowlanego
Inspekcja nadzoru budowlanego może wykazać podczas kontroli pełną zgodność z obowiązującymi przepisami i prawidłową realizację przygotowanych planów lub wykazać nieprawidłowości, które będą wymagały interwencji ze strony inwestora w celu wyeliminowania niezgodności. Przykładowo, jeśli inwestor dokona zmian w projekcie bez wymaganych formalności, inspekcja nadzoru budowlanego wyda postanowienie wstrzymujące prowadzenie robót budowlanych, jeśli te odbiegają istotnie od ustaleń i warunków określonych w wydanym pozwoleniu na budowę i złożonym projekcie budowlanym. Postanowienie takie wiążę się z pewnymi konsekwencjami, tj. koniecznością sporządzenia i przedstawienia zamiennego projektu budowlanego obejmującego wprowadzone zmiany oraz poddania się kolejnej kontroli inspekcji nadzoru budowlanego w celu wydania ponownego pozwolenia na budowę.
Opisane powyżej przykłady to oczywiście jedynie część obowiązków wykonywanych przez inspekcję nadzoru budowlanego w ramach weryfikacji zgodności powstających inwestycji z obowiązującym prawem budowlanym. W zależności od tego, czy kontrola będzie dotyczyła prywatnej inwestycji (np. budowy domku jednorodzinnego), budynków wielorodzinnych, obiektów przemysłowych, użytkowych czy istniejących już budowli przeznaczonych do rozbiórki, wyniki przeprowadzonych kontroli mogą wiązać się z różnymi konsekwencjami prawnymi.
